Sociaal werker Botol

Mongo, 24 december 2022. Hawa, de volwassen dochter van de vrouw hiernaast is psychisch in de war. Maar het was erger. De ene dag verstopte ze zich, de volgende rende ze rond op straat, schreeuwend, dreigend. Ze mag nog blij zijn dat ze op zulke dagen niet werd vastgebonden. Ze wilde zich niet wassen en met niemand praten. Buren scholden haar uit, ook haar moeder leefde geïsoleerd. Twee broers hebben hun moeder en zus in de steek gelaten. Verhuisd, niemand weet waar naartoe. Misschien denken ze net als zovelen dat Hawa’s aandoening het gevolg is van een vloek die generaties geleden over de familie is uitgeroepen en proberen ze daar aan te ontkomen. Hoe dan ook, moeder en dochter hebben het niet makkelijk. Maar Hawa is een van de patiënten die sinds juli regelmatig bezoek krijgen van sociaal werker Botol (hier op de voorgrond) en Abel. Ten eerste hebben die ervoor gezorgd dat Hawa een gespecialiseerde arts heeft opgezocht in het ziekenhuis van Mongo, met wie ze samenwerken Die heeft een kalmerend middel voorgeschreven en dat werkt. Hawa doet een beetje raar, maar soms wil ze met anderen praten en nu in november gaat ze bijvoorbeeld “gewoon” met haar moeder mee om de pinda’s te oogsten. Dat was jaren niet gebeurd en het komt erg goed uit, want andere inkomsten heeft de moeder niet.

Alleen snoepte Hawa soms een extra pil (als ze niet alles weigerde) en moeder nam er vorige week ook één, toen ze zich wat slapjes voelde. Dat illustreert wat mensen van medicijnen weten. Botol lacht: “Die moeder heeft haar les wel geleerd, want ze was die dag zó moe, vertelde ze.” En: “Daarom is het belangrijk dat we hen blijven bezoeken. En we hebben natuurlijk afgesproken dat de moeder voortaan de pillen beheert.”
Als alles goed gaat, kunnen ze Hawa 25 euro geven om een handeltje voor de deur te beginnen in suiker, snoep, zeep, dat soort dingen, zodat ze haar medicijnen kan blijven betalen.

Terwijl ik daar met die jongens zit, gaat Botol’s telefoon. Bij zijn huis heeft zich een andere patiënt gemeld. We rijden er naartoe en vinden een jong meisje dat aan epilepsie lijdt. In goede samenwerking met het ziekenhuis begeleiden Botol en Abel nu 16 patiënten en hun families.
Ik ben razend benieuwd hoe het verder gaat. Hulp aan mentaal zieken is een primeur voor heel Tsjaad en het zal jaren duren voor de angst en vooroordelen zijn overwonnen. Dat het begin hier gemaakt is, in het afgelegen Mongo en door deze jongens… wow. De twee moeten nog veel leren. Ze worden daarbij begeleid door Geeske Zijp, die sinds 1993 in de regio werkt voor de Leprazending en meer inzicht heeft in dit soort werk dan 30 ngo’s bij elkaar. Hun taakverdeling is helder: Botol doet het sociaal werk, en omdat hij blind is, doet Abel de administratie en rijdt de brommer waarmee ze Mongo doorkruisen. Gaaf stel.