Basisgegevens*
Oppervlakte: 1,284 miljoen km2 (31x Nederland).
Hoofdstad: N’djamena.
Aantal inwoners: 20 miljoen en snel groeiend. Een kwart is jonger dan 15 jaar.
Economie: landbouw, veeteelt, olie.
Verarmde grond: 34% van het totaal.
CO2 uitstoot per capita: 0,2 ton. (vgl Nederland: 6,7 ton)
Bruto Nationaal Product per capita: 1.105 $ (vgl Nederland: 57.707 $)
Deel bevolking dat minder dan 2 $ per dag kan besteden: 30%.
Plaats op de Human Development Index: 190 (van 193 landen).
Gele cirkel: provincie Guéra e.o., het gebied waar wij vooral werken.
*Gegevens komen van de UNDP (Human Development Report 2025, WHO (rapport 2023), UNICEF (2024), Wereldbank (2022). Wij zijn sceptisch over de verzameling van die getallen. Maar ze geven een globaal idee.
Bevolking
Meer dan 180 verschillende etnische groepen vormen samen de bevolking van Tsjaad. Ze spreken meer dan honderd verschillende talen. Behalve hun moedertaal spreekt een meerderheid ook Showa Arabisch, een dialect dat niet geschreven wordt. Ongeveer vijf procent van de bevolking spreekt Frans.
Hoewel enkele steden hard groeien, zijn de meeste mensen voor hun inkomen afhankelijk van landbouw of veeteelt. Maar de beschikbaarheid van vruchtbaar land en weiland neemt snel af, als gevolg van bevolkingsgroei en klimaatverandering. Conflicten om grond en water worden heviger.
Gezondheid
– Levensverwachting: 55 jaar (stijgende lijn).
– Maar ondervoeding neemt toe en is de belangrijkste oorzaak van zuigelingensterfte.
– Artsen per 10.000 inwoners: 1 à 8 (Vgl Nederland: 39).
– 74% van jonge vrouwen vindt het normaal dat een man zijn vrouw soms slaat.
Onderwijs
– 27% van de jongeren heeft de lagere school afgemaakt.
– 1,7% van de vrouwen heeft (wat) middelbaar onderwijs genoten,
10,5% van mannen heeft (wat) middelbaar onderwijs genoten.
– 61% van jonge vrouwen is voor hun 18e getrouwd.
– Toegang tot internet: 2% van de bevolking.
Video’s
Life in a town called Mongo. (BBC; provincie Guéra)
Water in de provincie Guéra.
Glijbaan van de berg af.
Onkruid kappen.
Islam en christendom
Ongeveer de helft van de bevolking is moslim, de andere helft is christen. De Islam, zeker sinds de 11e eeuw aanwezig, is in de 17e eeuw verspreid. Sinds de 19e eeuw volgen de meeste moslims in Tsjaad het “gematigde” voorbeeld van de prediker al-Tidjani. In de jaren ’20 en ’30 van de 20e eeuw vestigden zich Franse en Italiaanse paters in het zuiden van Tsjaad, en sinds de tweede helft van die eeuw zijn daar protestantse kerken van vooral Amerikaanse herkomst. Voor zover religie tot spanningen leidt, gaat dat zelden om verschillen moslims en christenen, maar meer om verschillen tussen fundamentalisten en andere gelovigen.
Regering
Tussen 1996 en 2021 werden verkiezingen gehouden, zodat de machthebbers konden spreken van democratie. Sinds februari 2021, na de moord op de vorige president Deby, wordt het land geleid door een “Overgangsregering” onder leiding van diens zoon, generaal Mahamat Idriss Deby.
Rechtspraak
De rechtspraak is geënt op het Franse wetboek en de rechterlijke macht is volgens de grondwet onafhankelijk van de overheid; in werkelijkheid valt dat tegen. Er werken 135 advocaten in Tsjaad, bijna allemaal in de hoofdstad. Omdat de “moderne” rechtspraak niet goed functioneert, spelen lokale comités voor conflictbemiddeling en de juridische comités van moskeeën een belangrijke rol.
Tsjaad en wij
Europese en Amerikaanse politici hechten er belang aan dat Tsjaad een relatief stabiele factor blijft in de regio. In de afgelopen jaren leverde het Tsjaadse leger een belangrijke bijdrage aan de strijd tegen jihadisten in de Sahel, onder aanvoering van de VN. Nederland heeft sinds 2019 een diplomatieke post (mini ambassade) in N’djamena en Tsjaad staat op de DAC-lijst van landen die in aanmerking komen voor officiële ontwikkelingshulp.
